Scheiden met jonge kinderen en peuters kom ik regelmatig tegen in mijn praktijk. Ouders vinden het lastig om dan al een goede omgangsregeling te treffen. Wat hebben kinderen nodig van 0 tot 6 jaar? En hoe maak je een werkbaar ouderschapsplan?
De verdeling van de zorg en opvoeding
Een contact- en zorgregeling moet altijd rekening houden met de leeftijd van een kind. Voor de wet bestaat er geen standaard regeling. Ook niet een 14-daagse weekendregeling, die nog veel wordt toegepast. Zeker bij kleine kinderen hoort niet de agenda van ouders het uitgangspunt te zijn, maar veel meer de ontwikkelingsfase van het kind. Er bestaat geen ideale ouder-kind regeling. Alles hangt af van hoe je er mee om gaat en hoe je je relatie als ouders na de scheiding vorm en inhoudt geeft. Ouders zijn het best geplaatst om te zien wat voor hun kinderen het beste is. Je zult moeten uitproberen, compromissen sluiten, aanpassen etc. voordat je een regeling hebt gevonden die geschikt is voor je kinderen. Bedenk ook dat het gaat over verantwoordelijkheden die je hebt als ouders en niet over je rechten. Pas de regeling zoveel mogelijk aan, aan de ontwikkelingsfase van je kind en kijk hoe hij/zij erop reageert. Over het algemeen voelen jonge kinderen zich prettiger als zij één huis hebben, van waaruit ze de andere ouder kunnen bezoeken. Kinderen in de schoolgaande leeftijd kunnen beter omgaan met meer ingewikkelde schema’s en regelingen. Spreek bijvoorbeeld af dat de ouder bij wie het kind verblijft, zorg draagt voor het vervoer naar de andere ouder. Dat bespaart je kind het wachten op zijn vader of moeder. Voor kinderen maakt dat de verandering van huis wat makkelijker. Bovendien hoeven ze hun spel niet te onderbreken om dat hun vader of moeder voor de deur staat. Ook geef je daarbij een signaal af dat het kind opgevoed wordt door zowel papa als mama.
Een ouderschapsplan maken met kinderen van 0 tot 9 maanden.
Het is raadzaam dat je als uitwonende ouder een paar keer per week contact hebt met de baby. Het is goed als je dan ook wat doet met je kind zoals in bad doen, verzorgen, met hem spelen of naar bed brengen. Op die manier kun je de band met het kind behouden of opbouwen. Als jullie beiden betrokken en actief waren bij de verzorging vóór de scheiding kun je voorzichtig beginnen met een overnachting bij de uitwonende ouder. Hoe dat verloopt hangt af hoe jullie als ouders vóór de scheiding je ouderschap vormgaven én de wijze waarop je met elkaar over het kind communiceert. Het is belangrijk om in de gaten te houden hoe je kind reageert op de overnachtingen.
Een ouderschapsplan maken van 9 tot 18 maanden
Het is belangrijk dat je als ouders:
- deelneemt aan de dagelijkse regelmaat, zoals voeden en slapen, in bad doen en spel.
- Frequent contact onderhoud met je kind. Scheiding van een ouder van meer dan 3 of 4 dagen maakt het voor je kind moeilijk om een gezonde hechtingsrelatie te krijgen.
- Gewoontes en regelmaat op de 2 verschillende verblijfplaatsen, zoveel mogelijk op elkaar afstemmen. Dat kan bijvoorbeeld door te communiceren met behulp van een dagboekje of een overdrachtsschriftje of via e-mail.
Bovenstaande van 0 tot 9 maanden geldt ook voor deze leeftijd. Als jullie opvoeding en de verzorging volledig deelden voordat jullie uit elkaar gingen is het logisch om toe te werken naar een vorm van co-ouderschap. Als er teveel spanningen tussen jullie zijn kun je een regeling maken waarbij je kind korte bezoekjes brengt aan de ouder die ‘uitwoont’. Geleidelijk kunnen de bezoekjes uitgebreid worden. Als de band goed is kan het kind af en toe bij die ouder slapen.
Een ouderschapsplan maken van 18 tot 36 maanden
Een duidelijk schema en het stimuleren van de relatie met de andere ouder maakt de uitwisseling een stuk makkelijker. Een dreumes is zeer gevoelig voor spanning, boosheid en geweld tussen ouders.
Het is belangrijk dat jullie beiden als ouders de kans krijgen om op een adequate manier om te gaan met de dagelijkse stuctuur en regelmaat van je kind. Dat houdt in: in bad doen, voeden, rekening houden met slaapjes, spelen, voorlezen etc.
Hou rekening met de volgende punten:
- De manier waarop iedere ouder afzonderlijke ouder zorg verleende vóór de scheiding én het temperament van het kind moeten leidraad zijn bij het maken van een regeling.
- De band tussen ouder en kind ontwikkelen en versterken om de 2 ad 3 dagen als je niet of nauwelijks betrokken was bij het geven van zorg.
- Beginnen met een overnachting waarbij je kind ervoor en erna niet al te lang van de ‘verzorger’gescheiden wordt.
- Als jullie als ouders beiden betrokken waren bij de zorg van je kind kan er naar toegewerkt worden een regeling waarbij het kind 2 of 3 dagen weg is van de andere ouder.
- Dagelijks telefonisch contact op een vast tijdstip kan geruststellend zijn. Zowel voor je kind als de afwezige ouder.
- Plaats een foto met daarop het kind samen met de afwezige ouder in zijn/haar kamer.
Een ouderschapsplan maken van 3 tot 5 jaar
Als het gaat om de hoeveel tijd het kind bij beide ouders doorbrengt zijn de volgende aandachtspunten van belang:
- De wijze waarop jullie als ouders voor de scheiding de verzorgings- en opvoedingstaken verdeelden.
- Het karakter en persoonlijkheid van je kind.
- De mate van conflict tussen jullie.
- De vertrouwdheid van je kind met de woonomgeving van de ‘uitwonende’ouder.
Als je als ouder minder betrokken bent geweest in de opvoedingstaken en zorgverlening aan het kind is het goed om de ouder-kind-relatie sterker te ontwikkelen. Dat kunnen enkele korte momenten op verschillende dagen per week zijn of een weekend dag aan worden toegevoegd.
Als jullie veel buitenshuis werken kun je de weekenden splitsen bijvoorbeeld vanaf donderdag- of vrijdagmiddag. Het kind heeft in ieder geval een hele dag en daaraan gekoppeld een overnachting bij zijn beide ouders. Daarbij kan ook nog een weekdag(en) worden toegevoegd. Het kan het kind helpen om in de eerste periode van het scheidingsproces.
Als jullie voornamelijk thuis zijn met je kind, dan kan in het ouderschapsplan een ruimere weekendregeling worden vastgelegd met contactmomenten door de weeks.
Sommige ouders geven de voorkeur aan een regeling waarbij het kind een weekend (of een deel ervan) om de 14 dagen plus een dagdeel of meerdere dagdelen per week bij de ‘uitwonende ouders’is. Naar gelang kan dit uitgebreid worden.
Als jullie allebei actief zijn geweest bij de dagelijkse zorg en opvoedingstaken kan je een regeling overwegen waarbij je kind evenveel bij de ene als de andere ouder is. Dit is afhankelijk van het kind zelf. Andere voorwaarden zijn dat de terugkerende verhuizingen zonder veel problemen verlopen en dat jullie goed met elkaar kunnen communiceren over je kind.
Mijn naam is Irma Wonink, familie mediator bij Family First Mediation. Belangrijk bij het opstellen van een ouderschapsplan is dat je als ouder bereid bent om het plan regelmatig te evalueren en waarnodig aan te passen aan de behoeften van de kinderen. Dan heeft ouderschap na de scheiding een kans van slagen. Meer hulp nodig bij het opstellen van een ouderschapsplan? Neem vrijblijvend contact op.