Je kan maar één keer ‘Goed Scheiden’. Waar moet je op letten als je gaat scheiden op financieel, fiscaal en juridisch gebied.

Fiscaal en financieel

Je kan met mediation oplossingen bedenken die past bij jullie situatie. Sommige oplossingen hebben grote fiscale gevolgen.

Toedeling van de woning bij convenant:

Vanaf het moment dat de woning (economisch) is verdeeld, moet over een deel van de lening worden afgelost.

In de praktijk wordt echter vaak aangesloten bij het (latere) moment van notariële levering. Op grond van de huidige wet is de rente over het deel van de lening waarover moet worden afgelost in de tussenliggende periode niet aftrekbaar.

Afwijkende lastenverdeling:

Als de eigendomsverhouding anders ligt dan de draagplicht voor de rentelasten, wordt dit meestal opgelost dmv “partneralimentatie”. Let hierbij op de volgende zaken:

• in de overeenkomst moet duidelijk zijn dat de één de rente voor de ander voldoet “bij wijze van partneralimentatie”. Zonder deze toevoeging kan discussie ontstaan over de aanspraak op renteaftrek;
• de partneralimentatie als rentebetaling moet expliciet niet indexeren en wijzigen als de renteverplichting wijzigt;
• Als betrokkenen voor het overige afzien van partneralimentatie, moet expliciet worden vermeld dat deze rentebetaling fiscaal als partneralimentatie geldt, maar voor het overige de afspraken van betrokkenen niet doorkruist.

De eigen woning: schuldenaarschap

Hoofdelijk schuldenaarschap is niet bepalend voor de fiscale toerekening van de schuld: dat is de draagplicht.

Als het hoofdelijk schuldenaarschap na de toedeling aan de ander niet wordt beëindigd, is een vergoeding hiervoor op zijn plaats.

Vroeger werd voor borgstellingen uit gegaan van 1% van de hoofdsom. De risico’s liggen hier hoger zodat een hoger percentage (tot nu toe in de praktijk tot 10% per jaar!) gerechtvaardigd is.

Tip: bij samenwerkende partijen kan na de verdeling een aftrekbare vergoeding voor de hoofdelijke aansprakelijkheid worden voldaan die bij de ander “netto” (in box 3) wordt ontvangen. Eventueel te compenseren met partneralimentatie.

Verdeling bruto waarden:

Bruto waarden zijn vermogensbestanddelen waar de fiscus nog een bijzonder belang bij heeft (toekomstige heffing).

Vaak is een vervreemding niet toegestaan zonder grote fiscale gevolgen. Onder specifieke voorwaarden is een verdeling in verband met scheiding geen “verboden vervreemding” waar sancties op staan.

Naast een mogelijke afkoopsanctie speelt ook heffing en aftrek bij een verdeling van bepaalde aanspraken waarvoor aftrek in de inkomstenbelasting is genoten.

Hieronder vallen bijvoorbeeld:

• Lijfrenteverzekeringen (oud en nieuw regime);
• Stamrecht bij inbreng van een IB onderneming

Maar niet:

• Gouden handdruk stamrechten
• Levensloopsaldi

Overige verdelingen:

Een scheve verdeling is vaak een belaste schenking. Een beroep op een natuurlijke verbintenis is meestal ongegrond en ontslaat betrokkenen niet van hun aangifteplicht.

Heffingen en toeslagen bij stijging partneralimentatie

Enkele conclusies:

• Bij lagere inkomens is partneralimentatie vanaf een bepaald bedrag vaak helemaal niet aantrekkelijk:
• Het kost vaak zelfs netto bestedingsruimte!
• Eigen arbeidsinkomsten leiden door invloed op toeslagen en heffingskortingen tot een kleine stijging van het inkomen. In dit voorbeeld lopen de gevolgen hiervan op tot bijna 72% van het extra verdiende salaris!
• Bij een (stijging van) arbeidsinkomen kan de partneralimentatie met een groter bedrag dalen dan het salaris om op hetzelfde inkomen uit te komen.
• Met name bij lagere inkomens is planning op dit punt zeer lonend.

Geen aftrek van een onderhoudsbijdrage speelt bij ex-samenwoners en in situaties waarin de afkoopsom fiscaal wordt voldaan voor ontbinding van het huwelijk.

Afkoop onderhoudsverplichting

Voorbeelden waarin het mis gaat:

• de afkoopsom wordt voldaan binnen twee weken na ondertekening van het convenant;
• de afkoopsom bedraagt € x, te vermeerderen met rente vanaf het moment dat het convenant is getekend;
• de afkoopsom wordt verrekend met de overwaarde van een woning die voor de scheiding wordt verdeeld.

Voorkom deze fiscale valkuil door de volgende combinatie van afspraken in het convenant:

• De afkoopsom is nooit verschuldigd voor de ontbinding van het huwelijk;
• Eventuele eerdere betalingen worden toegerekend aan de vermogensafwikkeling of, als dit niet kan, worden deze betalingen als lening aangemerkt die na ontbinding van het huwelijk wordt verrekend met de alsdan verschuldigde afkoopsom.
• Vraag: of is de (opschortende) bepaling dat het convenant de afspraken regelt voor het geval betrokkenen tot echtscheiding overgaan voldoende?

Pensioenmogelijkheden

Naast de standaard pensioenverevening en conversie heeft u de volgende mogelijkheden tot uw beschikking:

• Afwijkend vereveningspercentage: een afwijkend vereveningspercentage is geen belaste schenking.
• De vereveningsplichtige voldoet een bedrag uit het vermogen in ruil voor het afzien van pensioenaanspraken. Dit is (in beginsel) belast bij de ontvanger en aftrekbaar bij de betaler.
• Een pensioenverrekeningslijfrente: in plaats van een pensioenaanspraak, kan een vereveningsgerechtigde ook een lijfrenteaanspraak accepteren. Dit kan met een bestaande verzekering, maar ook met een nieuw af te sluiten verzekering met onbeperkte aftrekmogelijkheden.
• Als een nieuwe verzekering wordt afgesloten kan voorwaardelijk worden afgezien van het recht op pensioenverevening “indien en voorzover” de opbouw in de lijfrente voldoende is.

Juridisch

In een convenant dient altijd een considerans te staan. Dat is een soort samenvatting wat in het echtscheidingsconvenant staat. De achtergronden van de gemaakte afspraken worden duidelijk. Ook is het belangrijk dat op bepaalde onderdelen een vaststellingsovereenkomst is.

Wat is een vaststellingsovereenkomst?

een overeenkomst die partijen bindt ter beëindiging of ter voorkoming van onzekerheid of geschil omtrent hetgeen tussen hen rechtens geldt;

Totstandkoming vaststellingsovereenkomst

• Minimale voorwaarde is: wilsovereenstemming
• Kan volledig vormvrij (dus ook mondeling) worden aangegaan.

Gevolgen vaststellingsovereenkomst

Aard van vaststellingsovereenkomst brengt mee dat partijen in beginsel geen beroep kunnen doen op dwaling ter zake van hetgeen waarover getwist werd of dat onzeker was. Een vaststellingsovereenkomst heeft een kanselement. Partijen nemen willens en wetens het risico dat de rechtsverhouding later anders blijkt te liggen dan zij bij vaststelling zijn overeengekomen.

Wanneer is een echtscheidingsconvenant ook een vaststellingsovereenkomst?

• Kinderen
• Alimentatie
• Vermogensrechtelijke afwikkeling
• Pensioen

Verdeling en Peildatum

Verdeling is niet een overeenkomst met louter verbintenisrechtelijke gevolgen, maar heeft ook goederenrechtelijk effect, omdat het de verkrijging zelf mede bewerkstelligt.

Alles wat je na de peildatum ‘aankoopt’ moet je in principe opnieuw verdelen. Het is dus niet altijd verstandig om een peildatum maanden voor het ondertekemen van het convenant vast te stellen.

Contact en afspraak

Door te scheiden met begeleiding kan je veel ellende voorkomen. Het is een complexe materie als het gaat om het opstellen van convenanten financieel, fiscaal en juridisch. Mocht je nog vragen hebben over het bovenstaande neem dan gerust contact op met Irma Wonink.

Een vrijblijvende afspraak behoort tot de mogelijkheden.