Wat kun je verwachten als een kind verlies mee maakt?
In het kinderleven komen vele verliezen voorbij, je verliest je knuffel, je verhuist, je verandert van school, een dierbaar iemand overlijdt of je ouders gaan scheiden.
Wat is rouwen eigenlijk?
Rouwen is een reactie die ontstaat op een ingrijpend verlies. Je kan ook zeggen ervaren van gevoelens die ontstaan omdat je iets verloren bent. Hoe sterk die gevoelens zijn hangt af van wie of wat er verloren gaat. Welke band daarmee was en de wijze waarop een verlies heeft plaatsgevonden en hoe de omgeving omgaat met die rouw.
Rouwen bij een scheiding
Ouders staan er soms niet bij stil dat kinderen rouwen omdat hun ouders uit elkaar gaan. Kinderen stellen in deze situaties hun rouw vaak uit. We zien dus weinig bij kinderen die een scheiding mee maken, soms 2 ad 3 weken en daarna merk je er niet veel meer van.
Herkenbaar?
Het komt vaak voor als een ouder na 1,5 jaar weer opkrabbelt, het kind begint te rouwen en dan snapt niemand er iets meer van!
Hoe komt dat?
Als er een scheiding plaatsvindt in het kerngezin gaan kinderen pas rouwen als het kind het gevoel heeft thuis weer veilig te voelen. Als de emoties nog hoog zijn dan is het moeilijk voor een ouder om volledig beschikbaar te zijn voor het kind. Als de emoties grotendeels zijn gezakt en de ouder heeft zijn of haar leven redelijk op de rails kunnen kinderen verdrietig worden en flinke huilbuien krijgen en na 5 minuten weer opspringen en zeggen: ” ik ga buitenspelen” .
Hou ouder je kind, des te langer ze in contact kunnen blijven met dat verdrietige gevoel.
Wat hebben kinderen nodig?
Allereerst hebben kinderen informatie nodig over wat er is gebeurd. Als volwassenen probeer je toch ook de onderste steen boven te krijgen als je geconfronteerd wordt met een scheiding? We hebben informatie nodig om zaken te kunnen begrijpen. Bij het kunnen begrijpen hoort ook dat we kunnen zien dat het verlies/scheiding heeft plaats gevonden. Als ouders gaan scheiden is het van belang dat hij/zij de nieuwe woning van papa of mama ziet, zodat ze het echt kunnen zien dat het waar is. Daarom is het belangrijk op het moment dat je verteld aan de kinderen dat je gaat scheiden dit daarna een paar keer wordt herhaald. Ook de kinderen apart van elkaar nemen en vertellen dat je gaat scheiden en wat er gaat veranderen.
Geef je kind antwoord op de vragen die hij/zij heeft. Antwoord op kind-niveau. Ook de maanden die daarna volgen kan je kind dezelfde vragen stellen. Op deze manier checken ze of het verhaal nog steeds hetzelfde is. Blijf dezelfde antwoorden geven. De antwoorden kunnen ook weer nieuwe vragen oproepen. Realiseer je dat een kind niet anders is dan een volwassene. Ook kinderen denken over dingen na.
Hoe weet ik welke stappen mijn kind maakt in het rouwproces.
Voor kinderen in een scheidingssituatie betekent niet alleen verlies van het kerngezin, veelal gaat een of allebei de ouders verhuizen. Kinderen ervaren dit als een dubbel verlies. Kinderen boven de zes jaar hebben tijdsbesef. Dat betekent na verloop van de tijd dat het verlies echt heeft plaatsgevonden, zijn in verleden tijd praten over datgene wat verloren is gegaan. Iets anders waar je aan kunt merken dat kinderen stappen maken is dat je ziet dat ze soms met het verlies bezig zijn en soms met het ‘nieuwe’ leven. Ze gaan als het ware heen-en-weer. Bij kinderen zie je dat ze meer in het nieuwe leven zitten dan in het verlies. Dat is kind-eigen. Als het kind alleen maar aan de verlieskant zit, bijvoorbeeld bij pubers, of alleen maar in de herstelkant, de kant van het nieuwe leven, dan kan het verstandig zijn om hulp te zoeken om de heen-en-weer beweging op gang te brengen.
Hoe lang duurt een rouwproces?
Hoe lang een kind rouwt is moeilijk te zeggen. Dat is afhankelijk van vele factoren, en het voornaamste is hoe de omgeving omgaat met dit verlies. Wordt het kind geholpen om contact te maken met het verlies? Of wordt het kind geholpen om er ver van weg te blijven? Kinderen beginnen nooit zelf over het verlies en wachten op een uitnodiging van hun omgeving. Vaak denkt de omgeving: ” we beginnen er maar niet over” Het effect daarvan is dat het kind niet de gelegenheid krijgt om over het verlies te praten of zijn verdriet te uiten.
Moeten kinderen praten over het verlies-scheiding van hun ouders?
Niet iedereen is een prater. Zoek naar manier die passen bij het kind. Voor het ene kind betekent dat door te sporten en het andere kind gaat tekeningen maken. Praten is niet zaligmakend.
Kinderen leren van voorbeeldgedrag.
Hoe je met het verlies/scheiding omgaat daar leert je kind ook van. Ze kijken hoe hun ouders het doen. Kinderen leren van voorbeeldgedrag. Dat kan ook betekenen als de ouder verdrietig is kinderen zien en leren dat dit mag en dat verdriet ook weer over gaat. Leg als ouder uit waarom je verdrietig bent dan weet het kind dat hij/zij er geen schuld aan heeft. Laat het kind ook weten dat hij/zij niets kan doen waardoor jouw verdriet minder wordt.
Wat kun je doen?
Het allerbelangrijkste is om naar je hart te luisteren naar het kind. Het verlies kun je niet oplossen. Wat belangrijk is en dat geldt ook voor volwassenen, dat ze gehoord en erkend worden in wat ze voelen. Dat kan alleen als je naar je hart luistert. Het is van belang om geen mening te geven over wat een kind voelt. Blijf daarin neutraal. Je hebt misschien het gevoel dat je niets doet, maar je doet in feite alles! Ga maar bij jezelf na, je wilt eerst erkend worden in je gevoel voordat je op zoek kunt gaan naar een oplossing?
Mijn naam is Irma Wonink en ik ben scheidings- en familie Mediator bij Family First Mediation. Ik begeleid kinderen tijdens de scheiding als KIES Omgangsbegeleider en coach kinderen in scheidingssituaties door middel van spel-praat programma. Veelal kom ik in de praktijk tegen dat ouders het niet nodig vinden dat kinderen hulp krijgen tijdens en na een scheiding. ‘ Het gaat toch goed met ze”? Is een veel gehoorde kreet. Als ouders word je toch ook begeleidt tijdens en na de scheiding waarin je gehoord en erkend wordt? Dat geldt ook voor kinderen! Kinderen zijn loyaal naar beide ouders en vertellen niet veel aan hun ouders over hun gevoelens tijdens en na de scheiding. Vele gevoelens blijven onder de ‘radar’ . Door middel van eenvoudige spel-praatprogramma op systemische wijze vinden kinderen het fijn om gehoord en erkend te worden in hun gevoel.
Heb je het gevoel dat je kind hulp kan gebruiken tijdens en na de scheiding? Heb je nog vragen over deze blog? Neem dan contact met mij op voor een vrijblijvend gesprek. Je persoonlijke situatie wordt in kaart gebracht en passende hulp bij gezocht.